ارائه ای از  دانشنامه دوستداران حقیقت

اضطراب، چه گروه‌های سنی را تحریک می‌کند؟

اضطراب
در تمام دوران زندگی چه قبل و چه بعد از تولد وجود دارد. اما یک سال اول
زندگی در دوران کودکی، اضطراب نقش تعیین‌کننده ای دارد.

اضطراب‌های
دوران کودکی همگانی بوده و نقش زیربنایی دارند. به‌طور کلی، وابستگی
اتکایی کودک نسبت به مادر و تشویش او به هنگام جدا شدن از مادر یا جانشین
او، اساس اضطراب کودکان به ویژه در سنین 10- 6 ماهگی است.

گاه
کودکان به هنگام برخورد با افراد غریبه و ناآشنا دچار تشویش می‌شوند و حتی
اگر از طرف فرد غیرآشنا مورد محبت و نوازش قرار گیرند، به شدت می‌ترسند و
گریه می‌کنند. ترس کودکان از تنهایی و تاریکی نیز به گونه‌ای پاسخ اضطراب
آلود آن‌ها به شرایط است.

آسیب شناسی اضطراب

همان
گونه که گفته شد؛ روش‌های برخورد با اضطراب در افراد کاملاً شخصی و فردی
است و هر فرد سعی دارد در شرایط استرس‌زا برای غلبه بر اضطراب دست به
اعمالی بزند تا اضطراب خود را کاهش دهد که ممکن است در این کار موفق شود
یا نشود. به هر حال اثرات این نوع برخوردها، پایه و اساس سلامت روانی و
آسیب‌شناسی روانی فرد را تشکیل می‌دهد.

این روش‌های برخورد با
اضطراب، مکانیسم‌های دفاعی فرد است که همیشه از آن‌ها در مقابله با اضطراب
استفاده می‌کند و این‌ها خصوصیات و صفات شخصیت او را به وجود می‌آورند.

مثلاً
مکانیزم دفاعی انکار هرگاه به دفعات مورد استفاده ی فرد مضطرب قرار گیرد،
جزء صفات شخصی او شده و در سایر موارد زندگی نیز از این مکانیزم استفاده
می‌کند: «من نکردم، من نگفتم، کار من نبود، من ندیدم و ...»

تأثیر اضطراب بر ارگان‌های بدن

اضطراب در سه سطح مختلف بر ارگان‌های بدن اثر می‌گذارد و آن‌ها را درگیر می‌سازد که عبارتند از:

- تأثیر اضطراب در سطح اعصاب و غدد

- تأثیر اضطراب در سطح روانی

- تأثیر اضطراب در سطح جسمانی

اضطراب
در سطح اعصاب و غدد، با ترشح هورمون‌های آدرنالین یا اپی نفرین از غدد فوق
کلیوی ، منجر به آشفتگی‌های خلقی و افسردگی می‌گردد.

در سطح روانی،
واکنش‌های فیزیولوژیک این هورمون‌ها باعث تشویش، اضطراب،‌بی‌قراری و...
می‌گردد و در سطح بدنی بسیاری از ارگان‌های بدن را در‌گیر می‌سازد که چند
نمونه از آنها را برای شما بیان می کنیم.

اضطراب در سطح پوستی: با عرق کردن، رنگ به رنگ شدن، سرخ شدن، رنگ پریدگی صورت، راست شدن موها و لرزش عضلات سطحی اثر خود را نمایان می‌سازد.

پاسخ قلبی- عروقی به اضطراب: شامل تاکیکاردی و تپش قلب، افزایش فشارخون سیستولیک و انقباض‌های قلبی
زودرس و گاه به صورت فعالیت قلب و عروق خود را نمایان می‌سازد که به سستی
وغش و ضعف می‌انجامد.

اضطراب در سطح گوارش: با
مهار کردن غدد بزاقی باعث خشکی دهان می‌گردد. علاوه بر آن احساس مزه بد در
دهان، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، احساس پری در معده، احساس حرکت چیزی
(حرکت پروانه) در شکم، زورپیچ شدن، اسهال یا یبوست از اثرات اضطراب بر روی
دستگاه گوارش است.

اثرات اضطراب بر روی سیستم تنفسی: در شرایط اضطرابی سیستم تنفسی سخت‌ درگیر شده و عمل تنفس به راحتی انجام
‌نمی‌گیرد. نفس نفس زدن، تنفس تند و سریع، آه کشیدن‌های طولانی و مکرر ،
تهویه سریع تنفسی و احساس فشار در قفسه سینه به طوری که نفس را در خود حبس
می‌کند یا احساس اینکه ریه گنجایش اندکی دارد و پاسخ‌گوی نفس عمیق، آرام و
راحت نیست، از جمله واکنش‌های فرد مضطرب در سطح سیستم تنفسی است.

واکنش‌های ادراری- تناسلی اضطراب: در سطح ادراری ممکن است واکنش‌ها به صورت احساس فوری برای دفع ادرار یا تکرار ادرار باشد.

در سطح تناسلی قاعدگی دردناک، مقاربت دردناک، سردی مزاج، ناتوانی جنسی و دردهای لگنی را می‌توان نام برد.

اثرات اضطراب بر روی عضلات و استخوان‌ها: تأثیر اضطراب بر روی عضلات و استخوان‌ها می‌تواند به صورت رعشه عضلانی مثل
پرش لب‌ها، گشادی سوراخ‌های بینی و حرکت پره‌های بینی، سردردهای تنشی و
کششی، انقباض و کشیدگی عضلات پشت گردن، لرزش صدا و دردهای مفصلی نمایان
شود.

واکنش مردمک چشم: در حالت اضطراب گشادی مردمک
چشم به گونه‌ای است که چشم می‌خواهد از حدقه بیرون بزند. نگاه خیره و نگاه
مات نیز از واکنش‌های اضطراب چشم است.

معصومه رفیقی- روانشناس بالینی