ارائه ای از  دانشنامه دوستداران حقیقت

عوامل ایجاد کنندة فشار روانی (استرس ) و راههای مقابله با آن

"
هنگام صحبت کردن دربرابر جمع ناراحت می شوید . کارها بسیار زیاد است اما
وقت کمی برای انجام آنها دارید . در حضور رئیس تان یک نفر شما را به اهمال
کاری و بی لیاقتی متهم می کند . از دیدن افراد غریبه

معذ ب می شوید
. از محیط پرسرو صدای اطراف خود خسته شده اید . به سلامت والدین خود توجه
زیادی دارید . بیان احساسات ، برایتان مشکل است و… "

تمامی مثال های
فوق بیانگر شرایطی است که می تواند در فرد ایجاد فشار روانی نماید . عوامل
جسمانی ، اجتماعی، سازمانی و اشتغال ذهنی فرد در مورد خودش ، هر کدام به
نحوی در شکل گیری و ایجاد استرس سهیم هستند .

خانواده یک سازمان است
و مقررات گوناگون حاکم بر هر خانواده ممکن است خانواده را دچار تعارض
نماید . مؤسسات آموزشی ، اداری و حتی خوابگاههای دانشجویی به عنوان یک
سازمان ، قوانین و مقررات خاصی را دارند که ممکن است فرد را در رعایت و
عمل به آنها دچار مشکل نموده و بر وی استرسی وارد نمایند . ارتباط با
افراد و شخصیت های گوناگون از جمله افراد پرخاشگر و عصبانی و یا افرادی که
دچار مشکلات شخصیتی هستند می تواند از جمله عوامل اجتماعی ایجاد کننده در
بروز فشار روانی باشند. خلاصه مشکلات جسمانی خود فرد (بیماری ، فقدان و یا
نقص عضو ) و اشتغال ذهنی فردی ، از جمله عواملی هستند که فرد را در مواجهه
با محرکهای تنش زا دچار مشکل می نمایند واسترس رابرای فرد به همراه می
آورند .

در بین این عوامل اشتغال ذهنی فرد به شکل منفی و
انتظارهای نامعقول نسبت به خود ، از جمله عوامل بسیارمتداول ،درایجاد
فشارعصبی می باشد که گاه خود به تنهایی وگاهی توام با دیگرعوامل جسمانی -
محیطی عمل کرده وتاثیر مخربی برروحیه فرد می گذارد .

به عنوان نمونه
: اگر ما توقع داشته باشیم که در هر زمینه ای بهترین باشیم در دراز مدت
تنها به نارضایتی ما از عملکردمان منجر می گردد و اشتغال ذهنی بسیاری
رادرفردایجاد می نمایدمانند،«هرگز نمی توانم ازعهده آن برآیم»« باید
ازنظرهمه خوب و خوشایند باشم»ویا« بایدکارهایم رابهترانجام دهم»و غیره …

دوری
گزیدن کامل از جامعه برای از میان بردن فشارهای عصبی ، راه معقولی نیست و
از طرف دیگر بعضی رویدادها هر چند که منجر به ایجاد استرس در فرد می گردند
برای شخص یک امر خوشایند هم می باشند

( مانند ، دید و باز دیدهای
عید نوروز و یا ازدواج ) و کسی حاضر نمی باشد که لذت و هیجان زندگی را از
زندگی خود دور کند . بالاخره باید با مسائلی روبرو شد که سیستم زنگ خطر
درونی مان را به صدا در آورد.اما نکته اینجاست که چگونه می توان زود آرام
شد و از فشارهای عصبی طولانی مدت دوری گزید ، چرا که این فشارهای عصبی
طولانی و مداوم هستند که به انسان صدمه می رسانند .

چند راه مناسب جهت مقابله با استرس و کاهش آن

1-
تکنیک « ابراز وجود » در بر خورد با عوامل اجتماعی به خصوص در کاهش استرس
ناشی از برخورد با افراد عصبانی و پرخاشگر و یا در مواجهه با شرایط سخت
درون فردی بسیار مؤثر است

2- گوش دادن فعالانه به جای واکنش نشان
دادن سریع ، به شما کمک می کند با افرادی که خودشان تحت فشار عصبی هستند
به نوعی کنار بیایید .

3- اشتغال ذهنی منفی را می توان با بازسازی
شناختی، تغییرطرحواره ها وسیستم اعتقادی خودبرای منطقی تر و واقع گرانه تر
شدن و در نتیجه زندگی را بر خود ساده تر گرفتن ، تحت کنترل در آورد . اگر
از خود انتظار داشته باشید که همیشه همه کارها را بی نقص و کامل انجام
دهید ، چنانچه بعضی اوقات موفق نشوید ، آن وقت نیاز دارید که شیوه ای مثبت
برای مقابله با اشتغال ذهنی منفی خود پیدا کنید .

برای کنترل فشار
عصبی در مورد عوامل سازمانی (حتی در خانواده ) می توان در صورت امکان
شرایطی برای تغییر ایجاد کرد و هم به نوعی با شرایط غیر قابل تغییر
سازگاری نمود.

4- اگر از سنخ شخصیتی الف هستید ( افرادی ناشکیبا ،
بسیار رقابت جو ، وقت شناس و پرخاشگر در برابرناکامی ) و به عنوان مثال ،
اگر پشت چراغ قرمز منتظر بمانید و بی طاقت و ناشکیبا شوید ، و زمان توقف
خود را صرف دشنام و بدو بیراه گفتن به راننده جلویی و غیره بکنید احتمال
حمله قلبی شما بالا خواهد رفت . پس در مواجهه با محرکهای تنش زا احساس
خصومت را باید کنار گذاشت و سعی کرد که ویژگیهای شخصی افراد مقاوم در
برابر فشار روانی را فرا گرفت .

5- تمرینات ریلکسیشن ( تن آرامی ) و
نفسهای عمیق کشیدن از جمله شیوه های بسیار خوب و مؤثر جهت مقابله با
فشارهای روانی می باشد که به طور عمده دو هدف اصلی را دنبال می کنند :.

هدف اول جهت کاهش یا جلوگیری از نشانه های جسمانی فشار عصبی است که در موقعیت های استرس زایی که قابل تغییر نیستند بوجود می آید .

هدف
دوم زمانی است که برخی از ما در شرایط نامناسب ، به قدری ناراحت و بی
حوصله هستیم که قادر به اتخاذ شیوه ای مفید جهت مقابله با محرکهای تنش زا
را نداریم مگر اینکه ناراحتی ما تا اندازه ای فروکش نموده ، تا شرایط
نامناسب قابل کنترل شود .

شما می توانید این تمرینات را ( تن آرامی ، تنفس عمیق ) در زمان های متفاوتی انجام دهید تا ببینید کدامیک برایتان بیشتر مؤثر است .

منابع :

- بهداشت روانی : تالیف دکتر شاملو

- بهداشت روانی : نویسنده اندروا – ساپیکتون مترجم ، حمیدرضا حسین شاهی برواتی

- چگونه بر فشارهای عصبی خود غلبه کنید ،بیش از آنکه او بر شما چیره شود .

نویسندگان ، جنی اشتاین متز ، جون بلنکن شیپ ، لیندا براون ، دبوراهال ، گریس میلر ، مترجم : نازلی سید گرگانی