ارائه ای از  دانشنامه دوستداران حقیقت

نقش تغذیه در سلامت دهان و دندان

آشامیدنی
ها و تعداد وعده های غذایی با تاثیر بر روی میکروب های موجود در دهان، نقش
مهمی را در تکامل دندان، لثه، نسوج و ساختار استخوانی محیط دهان و همچنین
پیشگیری از انواع بیماری های دهان ایفا می کنند که عمدتاً این تاثیرات به
شکل سیستمیک است.

کمبود ویتامین های B12  ، C ، ریبوفلاوین ، فولات  و مواد معدنی مثل روی ،
آهن، در کاهش روند ترمیم نسوج دهانی موثر است. به همان نسبت که کمبود مواد
یاد شده در شکل گیری و سلامت دهان موثر است، متقابلاً شکل و سلامت حفره ی
دهان نیز در دریافت مواد فوق و استفاده از آنها نقش دارد؛ به عبارتی می
توان گفت این دو وضعیت به گونه ای به هم وابسته اند.

بیماری های
دهان عمدتاً در پی پوسیدگی دندان ها ایجاد می شود. فقدان یک یا چند دندان
و یا بی دندانی کامل در سنین بالای 65 سال رایج است که این مشکل تاثیر
بسزایی در تغذیه ی این دسته از افراد دارد و علاوه بر آن باعث اختلال در
رشد، تکامل، بقا و ساختار حفره دهانی می شود.

برای دیدین ادامه مقاله به ادامه مطلب بروید.

جزئیات اشاره شده در ذیل بخشی از این مشکلات را مطرح می سازد.

بیماری های پریودنتال به صورت یک بیماری موضعی و سیستمیک محسوب می شود. کمبود موادی مانند ویتامین های A، C، E  ، فولات و بتاکاروتن  و املاح معدنی چون کلسیم ، فسفر  و روی در ایجاد بیماری یاد شده نقش موثری دارند.

سرطان
دهان که اغلب در اثر استفاده ی بیش از حد تنباکو و الکل رخ می دهد، از
سویی باعث افزایش نیاز به کسب انرژی و مصرف مواد غذایی در بیمار می شود و
از طرف دیگر در خوردن و تغذیه ی بیمار مشکلاتی را به وجود می آورد که
عمدتاً می تواند ناشی از روش های درمانی مانند جراحی ها، رادیوتراپی، شیمی
درمانی و سایر موارد درمانی باشد.

از بیماری های حاد و مزمن دیگری که می تواند در توانایی خوردن فرد، تاثیر منفی داشته باشد می توان به دیابت  کنترل نشده اشاره کرد که توام با سندرم سوزش زبان، برفک و خشکی دهان  است. همچنین مشکلات دهانی می تواند ناشی از نقص سیستم ایمنی بدن مانند ایدز  باشد.

* نقش تغذیه در تکامل دندان ها

تکامل
دندان های شیری در ماه دوم و سوم جنینی آغاز می شود و معدنی شدن آنها از
ماه چهارم جنینی تا دهه ی اول زندگی فرد ادامه دارد. مواد غذایی که جنین
از بدن مادر دریافت می نماید، نقش موثری در تشکیل و تکامل ساختار دندان ها
در مرحله قبل از رویش آنها دارد.

تشکیل دندان ها با معدنی شدن
ماتریکس پروتئینی آنها همراه است. در عاج دندان، پروتئین به صورت الیاف
کلاژن است که برای ساخت آنها وجود ویتامین C  ضروری است. ویتامین D 
جزء اساسی جهت تشکیل بلورهای هیدروکسی آپاتیت از کلسیم و فسفر است.
فلوراید نیز با اضافه شدن روی بلورهای هیدروکسی آپاتیت، لایه ی مقاوم به
پوسیدگی را روی دندان ها ایجاد می کند.

تغذیه و رژیم غذایی در تمام
مراحل تکامل، رویش و بقای دندان موثر است. پس از رویش دندان، تغذیه نقش
موثر و مداومی در تکامل، تقویت و معدنی شدن مینا و بقیه ی اجزای دندان
دارد.

نقش موضعی مواد غذایی مصرفی به ویژه کربوهیدرات ها و دفعات
مصرف غذا را نباید فراموش کرد که در پی آن باکتری های دهان باعث تولید
اکسیدهای آلی از این مواد غذایی و در نتیجه پوسیدگی دندان ها می شوند.

در
طول زندگی فرد رژیم غذایی نقش موثری را در دندان ها، استخوان ها، پایداری
نسوج دهان و مقاومت در مقابل عفونت و افزایش عمر دندان ها دارد.

دکتر رضا آمری نیا- متخصص تغذیه

منبع.موسسه تبیان